Ons laatste Nieuws

De afgelopen jaren is het aantal geneesmiddelen dat beschikbaar is voor het ondersteunen van patiënten bij het afvallen beperkt. Zo waren bijvoorbeeld vijf jaar geleden de middelen sibutramine en rimonabant nog beschikbaar. Sibutramine remde de eetlust en verhoogde de hoeveelheid energie die het lichaam gebruikt. Het werd uit de handel gehaald vanwege een verhoogd risico op hart- en vaatproblemen. Rimonabant remde ook de eetlust. Dit middel is uit de handel gehaald omdat er meer psychiatrische bijwerkingen voorkwamen dan vooraf verwacht. Op dit moment is alleen de werkzame stof orlistat beschikbaar. De werking van orlistat is anders dan bij sibutramine of rimonabant. Orlistat zorgt ervoor dat het lichaam minder vet uit het voedsel kan opnemen. 

Twee sterktes

Orlistat is beschikbaar in twee sterktes, die een verschillende zogeheten afleverstatus kennen. De afleverstatus van een geneesmiddel stelt bepaalde eisen aan (de wijze van) het afleveren van een geneesmiddel. Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) kent één van de volgende afleverstatussen toe aan een geneesmiddel:

• UR, uitsluitend recept
• UA, uitsluitend apotheek
• UAD, uitsluitend apotheek en drogist
• AV, algemene verkoop
 

Het CBG bepaalde dat de variant van orlistat met een sterkte van 60mg (Alli) zonder recept verstrekt mag worden, maar dat bij het verstrekken wel de tussenkomst van de apotheker noodzakelijk is uit oogpunt van medicatiebewaking, voorlichting of begeleiding. Sinds mei 2009 zijn de 60mg capsules daarom uitsluitend via de apotheek beschikbaar. 

De variant van orlistat met een sterkte van 120 mg (xenical) heeft de UR status, waardoor een apotheker dit middel alleen mag verstrekken als er een recept van een voorschrijver aan ten grondslag ligt. 

Gebruik

In 2011 telde de SFK in totaal bijna 25.000 verstrekkingen van orlistat. Dat is bijna een halvering ten opzichte van 2010. Het totale aantal is onder te verdelen in 15.000 UA-verstrekkingen en 10.000 UR-verstrekkingen. 

Bijna 80% van de gebruikers van beide varianten van orlistat is vrouw. De gemiddelde leeftijd van gebruiksters is 48 jaar, waarbij de gemiddelde leeftijd van de UR-variant ongeveer 2 jaar hoger ligt, en die van de UA-variant ongeveer 2 jaar lager. De 20% mannelijke gebruikers zijn gemiddeld een paar jaar ouder. 

Ongeveer 3% van de gebruikers van de UR-variant van orlistat gebruikten in de afgelopen twee jaar ook de variant die de UA-status heeft. 

Door het jaar heen was het aantal verstrekte dagdoseringen (DDD’s) van de UR-variant relatief stabiel. Bij de UA-variant valt op dat er een piek te zien is in het aantal verstrekte DDD’s in januari. Na de zomermaanden ligt het aantal UA-verstrekkingen lager dan ervoor. In 2010 was januari ook de maand met het hoogste aantal verstrekte DDD’s, maar was het onderscheid tussen de periode vóór en na de zomermaanden scherper. Mogelijk heeft dit te maken met een publicatie van de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) over een mogelijk verband tussen ernstige leverschade en het gebruik van vermageringsmiddelen. (intern: http://www.fda.gov/ForConsumers/ConsumerUpdates/ucm213401.htm). Het Europese Geneesmiddelen Agentschap (EMA) concludeerde begin februari van dit jaar dat de baten-risicobalans positief blijft, en dat er geen duidelijk verband is tussen orlistat en een verhoogd risico op leverschade.

Figuur 1: Maandelijks afgeleverd aantal DDD’s van vermageringsmiddel orlistat in 2011, gesplitst in de UA variant van 60 mg en de UR variant van 120 mg.* 

Vermageringsmiddelen worden het vaakst verstrekt in januari.