Ons laatste Nieuws

De webcasts van de bijeenkomst zijn te vinden op http://www.farmaactueel.nl/externe-webcast/88/

Verslag van Bruggink symposium
Doe mij maar een HAP-speciaal: Over de toekomst van de spoedzorg in Nederland

Inleiding

Er gaat iets gebeuren met de Spoedeisende Hulp (SEH) en de Huisartspost (HAP) in Nederland, zo leidde voorzitter van den Berg van VPHuisartsen het symposium in. VPHuisartsen heeft KPMG ingeschakeld of de problematiek rond de SEH’s en HAP’s in Nederland op een andere wijze kan worden opgelost. Veel patiënten, die zelf hun klacht diagnostiseren, gaan hiermee niet naar de HAP, maar belanden bij de SEH. Het eerste probleem hiermee is de doelmatigheid, zo stelt van den Berg. De SEH is vele malen duurder dan de HAP. Als de patiënt dus eerst de HAP bezoekt, scheelt dat de maatschappij veel geld. Het tweede probleem is de toegenomen werklast van de huisarts. Dienstdoen is voor de huisarts veel drukker geworden. Veel patiënten, die naar de HAP komen, hebben een medisch niet-urgente klacht, die beter de volgende dag tijdens het normale spreekuur geholpen kunnen worden. De houdbaarheid van het systeem is het derde probleem. Gepensioneerde en pas opgeleide huisartsen zijn vaak werkzaam als waarnemend en nemen niet deel aan de HAP. De werklast van de HAP komt daardoor op de schouders van de praktijkhoudenden, zonder deelname van steeds meer waarnemers. Tenslotte is er nog een sociologisch aspect. De vele SEH’s en HAP’s kunnen bij te veel vrije keus leiden tot overconsumptie en medicalisering.

Regeerakkoord

Wouter Bos van KPMG wil vooral het regeerakkoord vertalen in deze problematiek. Bij aanvang van deze uitdaging bij KPMG liep hij tegen een aantal gevoeligheden aan. Zo vertelde een directeur van een ziekenhuis hem, dat een ziekenhuis zonder SEH geen echt ziekenhuis is. Een andere gevoeligheid was, dat een SEH weghalen uit een ziekenhuis productie kost. Nu was dat voor Bos juist de bedoeling, maar niet voor ziekenhuisdirecties.

In het regeerakkoord ziet Bos een aantal ontwikkelingen met betrekking tot de SEH en de HAP. Allereerst worden de zorgverzekeraars sterker door selectieve zorginkoop. Deze toenemende invloed wordt zelfs dreigender als de basisverzekering alleen maar bestaat uit naturapolissen, en de resistutiepolissen naar de aanvullende verzekering verdwijnen. In de basisverzekering worden dan de keuzen voor de patiënt bepaald door de zorgverzekeraar en beperkt tot slechts gecontracteerde zorg. Een niet-gecontracteerde instelling krijgt dan geen vergoeding meer vanuit de zorgverzekering. De tweede ontwikkeling, geïnitieerd vanuit het regeerakkoord, is de substitutie van zorg naar de eerste- en anderhalve-lijns zorg. Deze wordt bekostigd in de toekomst door populatiegebonden financiering. Niet meer op basis van verrichtingen, maar op populatiekenmerken. Er zullen dan juist prikkels worden ingebouwd voor het niet-verrichten. Er zal een verandering plaatsvinden in de bekostiging van de SEH. Vanaf 2015 is er geen 2,5% stijging van het ziekenhuisbudget, maar slechts 2%. Er komt dan druk op het systeem, waardoor SEH’s moeten gaan samenwerken of zelfs sluiten. Ook staat er in het regeerakkoord dat de stijging van de zorgkosten in de hand moet worden gehouden. Er komt meer demping op de langdurige zorg dan op de curatieve zorg, omdat de eerste ook meer uit de pas loopt met het buitenland.

Deze ontwikkelingen hebben een drietal consequenties, concludeert Bos. Ten eerste de komst van de populatiebekostiging. Dit leidt tot meer gelijk gerichte belangen en vereenvoudiging van financiering. Ten tweede zal de positie van de huisarts worden versterkt, juist omdat er een populatiebekostiging komt. En er zal een eigen bijdrage komen voor het bezoek aan de SEH. Ten derde zal er een rem komen op het volume in de 2^e lijn, omdat het bezoek aan de SEH en daardoor de instroming in het ziekenhuis zal worden geremd.

De SEMD

Eveline van Beek van KPMG schetst het door KPMG ontwikkelde alternatieve model voor de spoedeisende zorg in Nederland. Dit model is getoetst aan het regeerakkoord.

De patiënt heeft meerdere opties voor zijn klacht. Overdag gaat hij naar de huisarts, tijdens avond, nacht en weekend naar de HAP. Hij gaat echter ook vaak naar de SEH. Het blijkt dat 80% van de zelfverwijzers op de SEH ook naar de Hap had kunnen gaan. De SEH is 3x duurder dan de HAP, terwijl de SEH 5x duurder is dan de huisarts overdag. Een nieuw concept is de Spoedeisende Medische Dienst (SEMD). De SEMD is altijd gekoppeld aan een ziekenhuis, maar hoeft overdag niet open te zijn. Er zijn er in Nederland minimaal 47 nodig voor een geografische spreiding. De SEMD wordt betaald, niet meer via DBC’s maar via populatiebekostiging, gebaseerd op het gemiddelde budget per persoon in die regio. Er wordt dus altijd triage gedaan, maar meestal belandt de patiënt dan bij de huisarts. Voortaan gaat de patiënt de overdag naar de huisarts en in de avond, nacht en weekend naar de SEMD. De positie van de huisarts wordt dan sterker, maar hij krijgt het ook drukker. Er treedt een verschuiving op van patiëntstromen. De SEMD gaat € 173 miljoen besparen. Hiervan is € 74 miljoen bespaard, omdat de SEMD goedkoper is dan de SEH, € 65 miljoen, omdat de SEH overdag vervangen wordt door de huisarts, en € 34 miljoen doordat patiënten onterecht bij de HAP terechtkomen en eigenlijk de volgende dag bij de huisarts moeten worden geholpen.

Wat betreft de toegankelijkheid worden de normen t.a.v. de bereikbaarheid niet aangepast. Dit beleid heeft drie consequenties: de bekostiging van spoedeisende hulp wordt goedkoper, de positie van de huisarts wordt sterker en de volumes in de tweede lijn nemen af. Er komt een boete van € 50,- voor iedereen die zonder verwijzing naar de SEH komt. Straks gaat iedere patient naar de SEMD zonder doorstroming naar het ziekenhuis, maar wordt, hoe moeilijk dat ook is, terug verwezen naar de huisarts.

Discussie

Benedictus (NPCF) wil dat de patiënt hierover beter wordt geïnformeerd. Van der Veen (PvdA) haalde terug dat in Amsterdam sprake was van een ingesleten patroon. Iedereen ging naar de SEH. Zowel huisartsen als ziekenhuizen vonden dat prima. Met de komst van de HAP is dat pas veranderd. Ook Neijens vindt het wel begrijpelijk dat veel mensen kiezen voor de SEH. Het zijn bovendien mondige patiënten, die moeilijk te weigeren zijn, vult van der Veen aan. Twee SEH-artsen uit de zaal vinden het wel meevallen dat het uit de hand gelopen is. Niet de patient moet de schuld worden gegeven. Ook een huisarts uit de zaal vindt dat het niet de patiënt zijn schuld is. Eveline van Beek vult aan dat in de SEMD niet alleen huisartsen, maar ook nurse practitioners werkzaam zullen zijn.

Van der Meeren (CZ pleit voor een goede toegankelijkheid. Hij is het eens met het KPMG rapport, maag pleit voor een goede organisatie. Korver (NVZ)  zit niet te wachten op meer patiënten in de SEH. Het moet wel gefinancierd worden, want de SEH maakt nu wel 4-5% van de omzet van het ziekenhuis uit. Van de Brandt vindt niet dat de SEH duur is, mogelijk de infrastructuur wel. Hij pleit voor minimaal 70 SEMD’s want 47 is te weinig voor een goede spreiding. Van de Meeren gaat voor een “creatieve destructie” van de SEH. Volgens Koster zullen de Medisch specialisten niet gaan “mekkeren” om omzetverlies. Ook van de Brandt beaamt dat. Een kostenvergelijking met het buitenland is erg moeilijk, vindt van Beek, mede omdat de huisarts in het buitenland niet altijd bestaat. In het publiek zijn vele reacties over samenwerkingsprojecten tussen HAP’s en ziekenhuizen. De werkdruk op de huisarts neemt merkbar toe

De SEMD moet huisartsen werven via aantrekkelijke voorwaarden, bepleit Nobel. Volgens Bontje moet de triage altijd bij de huisarts blijven anders wordt het plan alsnog te duur. De huisarts moet als het ware het ziekenhuis binnendringen. Een huisarts uit de zaal ziet een verband tussen triage door de doktersassistente en minder patiënten op de HAP. De LHV schijnt weerstand te hebben tegen dit plan, omdat de huisarts zwaarder wordt belast. Habets (LHV) pleit er voor dat de zorgverzekeraar de patiënt voor bereidt op de grenzen in de zorg. Er is nu teveel “u vraagt, wij draaien”.

Berry van Schaik

FarmaActueel®