Ons laatste Nieuws

Risicovolle stoffen in GDS-bedrijven

Inleiding

Voor het verwerken van geneesmiddelen in weekrollen is de standaardprocedure dat deze geneesmiddelen door GDS-Bedrijven hetzij als bulkverpakking worden ingekocht, hetzij worden ontblisterd (uit de strip verwijderd) waarna de geneesmiddelen worden overgebracht naar een voorraad-canister die vervolgens in de GDS-machine wordt geplaatst. Voor het overgrote deel van de geneesmiddelen is dit proces vrij van ARBO-risico’s maar voor een aantal geneesmiddelen, waarin risicovolle stoffen als actief bestanddeel gelden, vereist dit proces aanvullende maatregelen.

Deze notitie beoogt een leidraad te zijn voor GDS-bedrijven hoe om te gaan met deze risico’s en aanvullende maatregelen.

Soorten risico’s

Algemeen

Er moet onderscheid worden gemaakt tussen tabletten met een filmcoat, of dragees, en tabletten zonder filmcoat of suikeromhulling. De filmcoat of suikerlaag voorkomt huidcontact met de tabletkern waarin de schadelijke stof is verwerkt. De NIOSH noemt uitsluitend het verwerken van “uncoated tablets” als risicovol.

Contact-risico

Voor de verwerking van vaste doseervormen op GDS-machines is vooral het contact bij het ontstrippen en vullen van canisters aan de orde. Daarom wordt  als standaard-maatregel, voor alle geneesmiddelen, het dragen van handschoenen bij het ontstrippen en vullen van canisters aanbevolen. 

Dezelfde maatregel wordt aanbevolen bij het reinigen van de machines.

Inademings-risico

Het risico op inademing van tabletdeeltjes bij het omgaan met intacte niet-filmcoated tabletten moet lager worden ingeschat dan het risico op een dergelijke inademing bij het fijnmalen van tabletten in verpleeg/verzorgingshuizen. Bij deze laatste activiteit is het dragen van een mondkapje door verplegenden of verzorgenden niet als noodzakelijk aangemerkt (V&VN, 2008; IVM, 2014).

Daarom wordt dit risico ook bij verwerking op GDS-machines als zeer beperkt geklasseerd en daarom wordt het standaard dragen van een mondkapje niet noodzakelijk geacht. Optioneel moeten deze wel ter beschikking staan van medewerkers die het dragen van een mondkapje toch prefereren.

Oogcontact-risico

Dit risico wordt als verwaarloosbaar geklasseerd. Minuscule tabletdeeltjes die ondanks de zwaartekracht toch het oog weten te bereiken zijn niet agressief van aard en worden binnen een minuut door het traanvocht van de cornea afgevoerd naar de traanbuis.  Het dragen van een bril wordt daarom niet als standaardmaatregel aangemerkt. Optioneel moeten veiligheidsbrillen wel ter beschikking staan van medewerkers die het dragen ervan toch prefereren.

Bijzondere risico’s

Voor geneesmiddelen die kankerverwekkend zijn (carcinogeen), die schade toebrengen aan de ongeboren vrucht (teratogeen), of die schade kunnen toebrengen aan sperma of eicellen (reprotoxisch) moet ieder contact, hoe miniem ook, worden uitgesloten. Deze geneesmiddelen mogen daarom niet als losse tablet op de machines worden verwerkt en zij moeten in de originele stripverpakking handmatig aan de machine worden toegevoerd.

Beschermende maatregelen

Op basis van bovenstaande overwegingen gelden als enige relevante beschermingsmaatregel voor verwerken van geneesmiddelen op GDS-machines de volgende maatregelen

• Het verwerken van intacte strips voor geneesmiddelen die carcinogeen, teratogeen of reprotoxisch zijn, of het toepassen van een speciaal beveiligd proces daarvoor

• het dragen van handschoenen bij het ontstrippen van tabletten en verwerken van (bulk)tabletten op GDS-machines, alsmede bij het reinigen van de machines.

Lijst van risicovolle stoffen voor verwerking als intacte strip

Op de bijlage is een overzicht weergegeven van vaste doseervormen die als intacte strips op GDS-machines (via de standaard werkwijze) dienen te worden verwerkt dan wel na ontstrippen via een proces met bijzondere voorzorgen. De lijst betreft een basisset, individuele GDS-bedrijven kunnen vanwege bijzondere redenen extra doseervormen aan deze lijst hebben toegevoegd.

Literatuur

1. Hecke A (2014) Lijst Risicovolle Stoffen GDS. Uitgave Apotheek Koert-Galgewaard.

2. IVM (2011) Malen voor zorginstellingen.

3. NIOSH (2004)  Preventing occupational exposures to antineoplastic and other hazardous drugs in health care settings. www.cdc.gov/niosh

4. LNA (2014)  Procedure Kankerverwekkende stoffen – L032

5. LNA (2014)  Procedure Reprotoxische stoffen – L033

6. V&VN (2008) Landelijke instructie Voor Toediening Gereedmaken (VTGM) van medicatie in verpleeg- en verzorgingshuizen

November 2015