Ons laatste Nieuws

De Centrale Apotheek Nederland(DCA) heeft op het complex een van de vier gebouwen gehuurd waar alle inventaris bij inbegrepen was. Kantoor, de apotheek en de farmaceutische groothandel zijn hier gevestigd. Voorlopig is er ruimte genoeg om gefaseerd uit te kunnen breiden..
Wij worden hartelijk ontvangen door Marijke Dirksen en Hans Boerema. Marijke, voormalig anesthesioloog en medisch ziekenhuisdirecteur, bruist van de energie en kan bijna niet wachten om haar verhaal te doen. Hans, voormalig uroloog en onder anderen oprichter van de Boerema klinieken, is bedachtzamer en vult waar nodig Marijke aan. Een complementair duo, zo op het eerste gezicht.

De geschiedenis

Het farmacieverhaal begint eigenlijk, toen de Mediveen apotheken in 2002 vorm begonnen te krijgen. Marijke en Hans hadden op dat moment hun succesvolle medische hulpmiddelen groothandel (MMG) verkocht aan OPG. Het idee daarna om zowel met de medische hulpmiddelen en de geneesmiddelen via een centrale apotheek voorwaarts te integreren naar de consument in samenwerking met de Mediveenapotheken was een brug te ver voor OPG. Dirksen & Boerema werden benaderd door AS Watson, het moederbedrijf van onder anderen Kruidvat met 750 filialen en vervolgens werd in Renswoude de Kruidvat Totaalapotheek in een aantal maanden opgezet. Echter, de organisatie van een centrale apotheek gecombineerd met drogisten bleek nog niet zo makkelijk. Bovendien vertrok toen de "driving force" bij AS Watson naar Canada.

De gedachte is geboren

Huisarts Peter Pilon, van het voormalige Caraet,  was de pionier bij het opzetten van coöperaties van huisartsen waarin gecombineerde diensten afgenomen kunnen worden. Op basis van deze ingezette verbeterde organisatiegraad van huisartsen durfden Dirksen&Boerema het aan een centrale apotheek voor huisartsen te ontwikkelen en te operationaliseren in Delfzijl in 2007. De huisartsen, waar mee gesproken werd, kwamen met het idee van het opzetten van gestandaardiseerde uitdeelposten van geneesmiddelen bij huisartsen. Vanzelf komen wij in dit gesprek ook bij de cruciale vraag, waarom huisartsen meewerken aan een concept van een centrale apotheek.  Het werd Dirksen&Boerema duidelijk, dat er bij huisartsen veel onvrede zit over de, zeker op dat moment, hoge goodwill van apotheken, tot stand gekomen uit hún prescriptie, en de vervolgens slechte band met de nieuwe apotheker, vaak in dienst van een keten. De gunfactor van vele huisartsen voor de belendende apotheek, waarmee vervolgens nog slechts nauwelijks contact bestond, daalde vaak tot het nulpunt. Bovendien kreeg men door dat via  het initiatief van DCA  de huisartsen  veel meer betrokken raken bij de farmaceutische zorg voor hun patiënten.

De start in 2007

Besloten werd om met een grote huisartspraktijk te starten, maar even belangrijk was dat het ook een huisarts betrof, die overeind bleef als de farmaceutische storm zou opsteken. Deze huisarts, Job Nievaart, werd gevonden in Nieuwegein.. Het startschot werd gegeven en huisarts Nievaart stuurde de recepten digitaal naar DCA. Men hoefde niet lang te wachten op de eerste reactie uit de farmacie. Het eerste kort geding tussen de belendende apotheek uit Nieuwegein, samen met de KNMP tegen huisarts Nievaart diende op 14 april 2008 waarbij werd gesteld dat Nievaart in strijd met (i) de vrije apotheekkeuze en (ii) artikel 11 Besluit Geneesmiddelenwet (belangenverstrengeling) handelde en daarmee onrechtmatig jegens de lokale apotheek.  De uitspraak was op 25 april van dat jaar. De eis van de apotheek en de KNMP werd verworpen, maar ook verwierp de rechter de beschuldiging, dat huisartsen betaald werden voor prescriptie, maar ook dat de uitdeelposten niet mochten op basis van art. 61 Geneesmiddelenwet(terhandstelling). In oktober 2009 volgde weer een kort geding. Dit maal naar aanleiding van de start van DCA in Den Haag. Op 4 november 2009 wees de voorzieningenrechter vonnis: veel van de belangenorganisaties werden niet ontvankelijk verklaard en alle eisen van de apothekers en de KNMP werden afgewezen.

De andere spelers in het veld

DCA besloot verder te gaan. De NZa werd in mei 2008 uitgenodigd en trof bij DCA geen problemen aan. De KNMP probeert daarop in april 2008 de IGZ ertoe te bewegen om handhavend op te treden tegen DCA op basis van art 61 Geneesmiddelenwet en art 11 Besluit Geneesmiddelenwet. Begin 2009 brengt de IGZ een positief rapport uit over de samenwerking van huisartsen en DCA in het algemeen en wat betreft de uitdeelposten van DCA in het bijzonder. Op 23 juli 2009 brengt de VWS-commissie bezwaarschriften aan de hoofdinspecteur van de Gezondheidszorg een advies uit. De commissie heeft geadviseerd het bezwaarschrift van KNMP ongegrond te verklaren. Het daarop volgende hoger beroep werd door de KNMP verloren in april 2010.

Intussen heeft DCA overeenkomsten met alle grote zorgverzekeraars. In 2009 sluit UVIT een speciale overeenkomst met DCA, toen nog in het kader van de M(odernisering)&I(nnovatie)-module farmacotherapeutische zorg voor huisartsen. Deze overeenkomst bleek later zijn beperkingen te hebben. Wel werd uit deze M&I-module in 2010 een onderzoeksprotocol gestart, dat drie jaar in beslag zal nemen. Onderzocht moet worden, of werkwijze van DCA de kwaliteit van farmaceutische zorg van de voorschrijver zal verbeteren en kan leiden tot kostenbesparingen in de farmakolom. Het onderzoek staat onder leiding van het onderzoeksinstituut NIVEL. In de begeleidingscommissie is onder anderen ook de KNMP vertegenwoordigd.

De geneesmiddelendistributie

Cruciaal bij art 61, is dat DCA de geneesmiddelen aflevert aan de huisarts in een secundaire verpakking met barcode-etiket en dat DCA de verantwoordelijke  apotheek is. Bij de huisarts bevindt zich dus een uitdeelpost, inclusief koelkast (blauwe stip op buitenverpakking) en opiatenuitgifte (rode stip op buitenverpakking). Bezorging gebeurt met een eigen bezorgdienst van DCA. Barcodering is noodzakelijk om het pakket te volgen van DCA tot aan de patiënt volgens het Track&Trace principe. Geneesmiddelen die worden thuisbezorgd worden alleen persoonlijk afgegeven, met handtekening voor ontvangst. Wanneer patiënten geneesmiddelen niet afhalen bij de huisartspraktijk, worden zij gebeld door de huisarts. Wanneer patiënten vervolgens aangeven de geneesmiddelen niet meer in te nemen (circa 10 % 'spilling' volgens onderzoek), komen de geneesmiddelen retour naar DCA. Dit is de eerste winst in de farmaceutische zorg, want de ongeopende verpakking is nooit verder geweest dan de uitdeelpost.

Essentieel in het beleid van DCA is, dat er niet aan "cherry-picking"wordt gedaan. Ook eerste uitgiften, spoedmedicatie en bereidingen worden geleverd. Er zijn overeenkomsten met bereidende (ziekenhuis)apotheken op twee lokaties in Nederland. Alle regionale DCA vestigingen zijn apotheken met een gevestigd apotheker. FTO wordt verzorgd vanuit deze regionale vestigingen. DCA levert tevens medische hulpmiddelen en Baxter medicatie.

DCA heeft een centrale administratie en de receptgang is volledig gedigitaliseerd. DCA kan koppelen met alle Hissen en krijgt daarbij steeds digitaal het medicatiedossier ter inzage.Via de centrale administratie is DCA aangesloten op de regionale OZIS-ringen..Het voor patiënten overal ter wereld te bereiken medicatiedossier(EMD) is real-time gekoppeld aan het centrale apotheekinformatiesysteem van DCA. 

Hoewel voorlichting geen deel uitmaakt van de Geneesmiddelenwet, is het wel belangrijk en voor KNMP een belangrijk speerpunt. Voorlichting over geneesmiddelen kan op vele manieren plaats hebben, door het verstrekken van een informatieprint, telefonisch, persoonlijk of een combinatie. DCA hanteert een persoonlijke voorlichting bij de 1^e uitgifte met instructie in de regionale vestigingen. De telefonische informatie wordt door de patiënten op prijs gesteld, volgens Boerema& Dirksen

Uitbreiding en toekomst

DCA bestaat nu vier jaar. De twee medische ondernemers hebben zich niet af laten afschrikken door de oppositie uit het veld van de openbare farmacie. Ze zijn ook wel wat gewend.  Het neerzetten van een professionele organisatie tegen de stroom in met het voeren van vele rechtszaken, die overigens alle gewonnen werden, heeft DCA gesterkt in de mening dat het anders kan en vooral ook moet gezien de huidige kostenontwikkeling in de zorg.

Naast het uitrollen van het concept zoals het nu is is de volgende stap de samenwerking te zoeken met poliklinische apotheken. In feite komt dan een integrale farmaceutische zorg 1^e- 2^e lijn vice versa in beeld. .

Enkele overwegingen

Is DCA een internetapotheek? Nee, duidelijk niet. De samenwerking met huisartsen verschilt met die van internetapotheken. DCA heeft een eigen bezorgdienst, terwijl internetapotheken veelal per reguliere postbedrijven leveren. DCA heeft een compleet aanbod, terwijl internetapotheken vooral toespitsen op herhaalmedicatie. DCA heeft medicatiebewaking gekoppeld aan huisartsen, terwijl nog onduidelijk is hoe sommige internetapotheken aan deze gegevens komen. DCA levert optimale farmaceutische zorg aan patiënten via de huisarts.

Waarom wordt DCA dan toch door de openbare farmacie als een bedreiging gezien? Natuurlijk lijden belendende apotheken derving van inkomsten, apotheken, vaak met hoge goodwill-aflossing. Helaas is de farmacie meer en meer een markt geworden, waarbij het contact met patiënt en huisarts cruciaal blijkt. Die openbare apotheken met een nauwe band met huisarts en patiënt hebben niets te vrezen van DCA.

Waar kan de DCA niet terecht? Bij de AHOED's. Daar zijn huisartsen en apotheek zó nauw verbonden, dat er geen ruimte is voor alternatieven.

Wordt DCA verkocht aan een grotere partij? Niets is onzekerder dan de markt. Recente ontwikkelingen in de rechtspraak hebben de waarde en potentie van DCA zeker niet verminderd. Wellicht een betere vraag is waar de openbare farmacie meer mee gediend is: een DCA, zoals deze zich nu profileert, of een DCA, die overgenomen wordt door een binnenlandse keten of een buitenlandse partij.

Welke onzekerheid is er voor DCA? Net zoals met elke apotheek drijft DCA op de relatie met huisartsen. Net zoals elke apotheek is DCA onzeker over wat de vrije tarieven in 2012 zullen brengen. DCA is zich op deze ingrijpende verandering aan het voorbereiden.

Is DCA een doorbraak of een verschijnsel? Die vraag kan alleen de markt oplossen. Binnen de wettelijke mogelijkheden blijkt de DCA goed te kunnen bestaan. Net zoals bij de opkomst van de poliklinische apotheken in de laatste 10 jaar, zal ook de opkomst van alternatieve apotheken, zoals DCA, niet te stuiten zijn, waar gaten gelaten worden in de relatie apotheek-patiënt-huisarts. De uitdaging van de openbare farmacie ligt niet in verdediging van het territorium, maar in een optimale farmaceutische zorg.