Ons laatste Nieuws

Recentelijk kreeg het digitale platform PharmaSwap de KNMP Zorginnovatieprijs uitgereikt. Twee apothekers bedachten drie jaar geleden een nieuw concept dat volledig past binnen het plaatje van een duurzame zorg. De verspilling van dure geneesmiddelen wordt voorkomen door vraag en aanbod bij elkaar te laten komen op een digitaal platform. Bijvoorbeeld omdat apotheek A een overschot aan medicijnen heeft, terwijl apotheek B juist een tekort heeft. Vernietiging van medicijnen wordt voorkomen. Deze uitwisseling is niet uniek, maar kan nu wel onder de juiste voorwaarden worden uitgevoerd. De medicijnen worden bij de apotheek bewaard volgens de geldende wet- en regelgeving. Ook werkt het platform samen met een gecertificeerd transportbedrijf, zodat alles onder de juiste condities wordt verstuurd. De verwachting is dat er miljoenen euro’s kunnen worden bespaard.

Verantwoordelijkheid patiënten

Aan de kant van de apotheker is dat een innovatieve oplossing, maar nog steeds is de verspilling van geneesmiddelen bij patiënten fors. En dat zorgt voor verschillende problemen, zoals de oplopende zorgkosten, het verkeerd weggooien van geneesmiddelen en de gezondheid van de patiënt die in het geding komt. Zo lopen de kosten in de VS van het zogenaamde medication nonadherence, het niet naleven van de voorgeschreven medicatie, in de miljarden dollars. Voorgeschreven medicatie wordt verkeerd bewaard, vergeten in te nemen of het wordt te laat ingenomen, met als gevolg dat het herstel van de patiënt vertraging oploopt en er extra kosten worden gemaakt. Denk aan een spoedopname, een nieuw behandeltraject of aanvullende medicatie. Het is een voorbeeld waarbij het empoweren van de patiënt een keerzijde heeft. Is er wel genoeg kennis, zelfdiscipline en verantwoordelijkheid om het behandeltraject volgens het boekje uit te voeren? Blijkbaar niet altijd. Maar oplossingen zijn wel degelijk voor handen. Het zijn digitale technieken die de zorg kunnen ondersteunen bij de diagnose en behandeling van patiënten in de thuissituatie.

Slimme geneesmiddelen

Op dit moment wordt er veel onderzoek gedaan naar het digitaal monitoren van het medicijngebruik bij de patiënt. Alledaagse medicijnen worden voorzien van microtoepassingen, die het lichaam in de gaten kunnen houden. Zo kan een pil worden voorzien van een minuscule sensor die aangeeft wanneer de pil is ingenomen door de patiënt. Data wordt realtime gedeeld met een applicatie op de smartphone van de arts en/of de patiënt. Daarmee kan de arts veel beter de thuissituatie monitoren. Maar inmiddels zijn er pillen ontwikkeld die veel meer kunnen dan alleen een seintje doorgeven aan een applicatie. Sensoren worden in een kleine capsule gestopt, die de patiënt inslikt. Deze capsule zet uit in de maag of darmen, waardoor het in positie blijft. Vanuit deze plekken in het lichaam kan bijvoorbeeld de zuurgraad en de lichaamstemperatuur worden gemeten. Diagnose vindt direct plaats. Medicijnen kunnen onafhankelijk via verschillende compartimenten worden toegevoegd aan e capsule en die worden op afstand toegediend wanneer dit op basis van de geanalyseerde lichaamsdata nodig is. Het geeft niet alleen de mogelijkheid om het medicijngebruik te monitoren of sneller in te zetten, maar het kan ook als vervanging gelden bij aandoeningen waar pillen niet kunnen worden ingenomen. Denk bijvoorbeeld aan diabetes, waarbij de patiënt meestal insuline moet inspuiten. Een vervelend proces. Omdat insuline direct wordt afgebroken door het lichaam wanneer het als pil wordt ingeslikt, zijn nieuwe technieken gewenst. Met behulp van een capsule en insulinenaaldjes wordt dit binnenkort mogelijk.

Innovatie is noodzaak

Voor artsen blijft het lastig om de patiënt goed te ondersteunen wanneer hij of zij het behandeltraject thuis verder uitvoert. Daar heeft de arts geen controle over. Die zal ervan moeten uitgaan dat de patiënt ook de eigen gezondheid op de eerste plaats zet. Maar door het ontbreken van kennis en bewustzijn zien we dat er nog veel misgaat. Zeker op het gebied van medicijngebruik. Een marktplaats voor medicijnen van patiënten is niet realistisch. Die bewaren geneesmiddelen niet altijd volgens de condities waar volgens de geldende wet- en regelgeving aan moet worden voldaan. Nieuwe digitale toepassingen geven wel meer grip op het verkeerde medicijngebruik van patiënten. Maar dan moet de zorgsector daar wel open voor staan.