Ons laatste Nieuws

De overgang is een fase in het leven van een vrouw waarin door een wijziging in de geslachtshormoonhuishouding de menstruaties onregelmatig worden en uiteindelijk helemaal wegblijven. De overgang vindt doorgaans plaats in de leeftijd van 45 tot 60 jaar en duurt gemiddeld vier jaar. De laatste menstruatie wordt de menopauze genoemd en treedt gemiddeld op 51-jarige leeftijd op.

Gebruiksters

Voor de medicamenteuze behandeling van overgangsklachten zijn vooral oestrogenen beschikbaar. Deze geneesmiddelen vullen de afnemende hoeveelheid oestrogenen in het lichaam tijdens de overgang aan. Alvorens over te gaan tot behandeling met oestrogenen dient de arts een goede afweging te maken tussen de ernst van de klachten en de bijwerkingen van de middelen, zoals een verhoogd risico op borstkanker. Bij vrouwen zonder intacte baarmoeder is een therapie met uitsluitend oestrogenen mogelijk, anders moeten daarnaast (periodiek) ook progestagenen worden gebruikt. In 2008 gebruikten 78.000 vrouwen in de leeftijd van 45 tot en met 60 jaar oestrogeenpreparaten. Vijf jaar later, in 2013, waren dat er 63.000, 20% minder. Van deze 63.000 vrouwen, 3,5% van alle vrouwen in deze leeftijdscategorie, gebruikten 16.000 een vaste combinatie met progesta genen. Omdat niet alle vrouwen tussen de 45 en 60 jaar tegelijk in de overgang zijn, maar slechts een deel, is naar verwachting het aandeel vrouwen in de overgang dat oestrogeenpreparaten gebruikt drie tot vier keer hoger.

Oestrogenen

Van de enkelvoudige oestrogeenpreparaten die bij overgangsklachten worden gebruikt, wordt estriol het meest toegepast (44%), voornamelijk in de vorm van vaginale crème en ovules voor vaginaal gebruik. Estradiol en tibolon zijn ieder goed voor ongeveer een kwart van de verstrekkingen. Estradiol is beschikbaar in pleisters voor transdermale toepassing en in orale toedieningsvormen, waarbij de pleisters 40% uitmaken van de verstrekkingen estradiol. Tibolon is uitsluitend in tabletvorm beschikbaar. Bij de combinatiepreparaten van oestrogenen met progestagenen blijkt dat de combinatie met het progestageen dydrogesteron het meest wordt toegepast (70%). De helft hiervan betreft geneesmiddelen met beide type hormonen in een vaste verhouding in één tablet. Bij de andere helft slikt de vrouw eerst twee weken alleen een oestrogeen en daarna een tablet, met zowel oestrogeen als dydrogesteron.
Volgens het NHG komt ook de anticonceptiepil in voorkomende gevallen in aanmerking bij het bestrijden van overgangsklachten, vooral als anticonceptie nog gewenst is. In 2013 gebruikten 248.000 vrouwen in de leeftijd van 45 tot en met 60 jaar een anticonceptiepil, van wie 66.000 boven de 50 jaar. Vijf jaar geleden waren deze aantallen iets kleiner: 228.000, respectievelijk 56.000. Mogelijk wordt de daling van het aantal vrouwen die specifieke overgangsmiddelen gebruiken, veroorzaakt door het op latere leeftijd stoppen met de anticonceptiepil.

Figuur 1: Percentage van de vrouwen met oestrogeentherapie in overgangsfase per leeftijdsjaar (2013).

Het aantal oestrogeengebruiksters kent een maximum bij 55 jaar