Ons laatste Nieuws

De onderzoekers werken bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG), apothekersorganisatie KNMP en Universiteit Utrecht. In het onderzoek keken zij naar de productieketen van in totaal 407 geregistreerde medicijnen. Die medicijnen zijn gemaakt van 10 werkzame stoffen die in Nederland het meest worden gebruikt. Waar worden de werkzame stoffen gemaakt? En waar vond de uiteindelijke productie van het medicijn plaats? Ook onderzochten ze hoe deze fabrikanten en de vergunninghouder van elkaar afhankelijk zijn. Het onderzoek geeft meer duidelijkheid over de kwetsbaarheden van de productieketen.

De productieketen van medicijnen is complex

Medicijnen worden meestal niet op één plek gemaakt. Fabrikanten van over de hele wereld zijn afhankelijk van elkaar. De één maakt de werkzame stof en een ander maakt het uiteindelijke geneesmiddel: het eindproduct. Een vergunninghouder brengt het medicijn vervolgens in de handel. Daardoor is de productieketen voor een medicijn soms erg ingewikkeld. 

Het is niet altijd bekend hoe verschillende onderdelen van de productieketen van elkaar afhankelijk zijn. Meer inzicht daarin helpt om risico’s beter te signaleren. En deze informatie kan helpen bij het verbeteren van beschikbaarheid en het voorkomen van medicijntekorten.

Medicijnautoriteit CBG coördineert samen met de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) het Meldpunt Geneesmiddelentekorten en -defecten. Vergunninghouders en medicijnfabrikanten moeten daar verplicht melding doen als ze een leveringsprobleem verwachten, zodat CBG en IGJ maatregelen kunnen nemen. 

Veel productie vindt plaats binnen Europa

Het onderzoek laat zien dat het beeld over de productie van medicijnen genuanceerder ligt dan eerder breed werd verondersteld. De afhankelijkheid van Azië blijkt minder groot voor wat betreft de medicijnen met de 10 in Nederland meest gebruikte werkzame stoffen. 

Uit het onderzoek blijkt dat de productie daarvan grotendeels in Europa plaatsvindt: 

• Voor 70% van de 407 onderzochte medicijnen wordt de werkzame stof in Europa gemaakt. 
• Voor 84% van de 407 onderzochte medicijnen wordt het eindproduct in Europa gemaakt.

Kwetsbaarheid in de keten 

Het onderzoek laat een aantal kwetsbaarheden zien in de ketens van deze medicijnen: 

Veel medicijnen zijn afhankelijk van één fabrikant

Veel van de onderzochte medicijnen zijn voor of de werkzame stof, of het eindproduct of voor beide afhankelijk van één fabrikant. Voor slechts 15% van de 407 onderzochte medicijnen werd zowel de werkzame stof als het eindproduct door meerdere fabrikanten gemaakt.

Medicijngroepen zijn soms afhankelijk van één fabrikant

Soms worden verschillende medicijnen met dezelfde werkzame stof gemaakt door één fabrikant. Deze medicijngroepen zijn daarmee afhankelijk van die fabrikant. Bijvoorbeeld bij medicijnen met het antibioticum amoxicilline. Zo is er één fabriek die de werkzame stof produceert voor de helft van alle 32 medicijnen. En bij de maagbeschermer omeprazol wordt ongeveer de helft van de 85 eindproducten gemaakt in dezelfde fabriek.

Afhankelijkheid van fabrikanten buiten Europa

Bij 4 van de 10 onderzochte werkzame stoffen is meer dan de helft van de medicijnen volledig afhankelijk van fabrikanten buiten Europa voor het leveren van de werkzame stof.  

Em. prof. dr. Ton de Boer, Collegevoorzitter: “Het onderzoek laat zien dat we verder moeten kijken dan alleen getallen, als we risico’s op medicijntekorten beter in beeld willen krijgen. Het gaat niet alleen om het aantal fabrieken dat er is, of op welke plek ze staan. Er zijn ook allerlei afhankelijkheden in de productieketen. Het is heel goed dat dit nu voor deze medicijnen voor Nederland in kaart is gebracht.”

Als er meer transparantie is over de afhankelijkheden in de productieketen van geneesmiddelen, kunnen kwetsbaarheden sneller worden geïdentificeerd. De in dit onderzoek gebruikte methode maakt complexe ketens begrijpelijker en de risico’s inzichtelijker.

Lees het volledige wetenschappelijke artikel op de website van The BMJ (The British Medical Journal).