Ons laatste Nieuws

Op 29 januari publiceerde VWS de visie op Geneesmiddelen. zie https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/geneesmiddelen/documenten/kamerstukken/2016/01/29/kamerbrief-over-visie-op-geneesmiddelen

Van Raaij ziet een groot krachtenveld in de geneesmiddelen. Hoewel de markttoelating Europees geregeld is, is en blijft de vergoeding een nationale regeling. De verwachting van de markt tot 2020 is in de VS een grote groei, maar stabiel in de EU. Banken geven aan dat de farmaceutische sector een goede investering vormt. Er is tevens sprake van vele fusies en het opkopen van kleine startups.

In Nederland worden geneesmiddelen als belangrijk beschouwd in de gezondheidszorg. Beheersing van kosten wordt in de afgelopen jaren  gevormd door preferentiebeleid en gepast gebruik. De ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen ziet er veelbelovend uit. Maar er komen steeds meer geneesmiddelen voor slechts kleinere groepen. Het is dan wel meer targeted therapy, maar de middelen worden toegepast met minder gegevens over werking en bijwerkingen. De kosten per patiënt stijgen. We maken daarom ook beleid voor de toekomst en niet voor het verleden.

Er is een herziening nodig van het beleid, want de gemeenschap wil niet 2x betelen voor het geneesmiddel: voor onderzoek én behandeling. De prijs moet in verband blijven met de ontwikkelings- én maatschappelijke waarde. Bovendien geeft de shareholder’s value spanning met het belang van de patiënt. De prijsbeheersing moet decentraal als het kan, maar centraler als het moet. Op een meer vraaggestuurde manier dan nu. Daarom komt er ook een horizonscan. VWS wil niet alleen de schepen met appels, peren en bananen aan de horizon zien aankomen, maar liever de appels, peren en bananen bestellen. Een vraaggestuurde manier dus.

Hoe doen we dan? Door vergroting van de inkoopmacht, het beter toerusten van zorgverzekeraars en ziekenhuizen door een Platform Expertise Inkoop Geneesmiddelen, het gezamenlijk inkopen versterken, en een beleid van de ACM. Maar ook door informatie voorziening, de horizonscan en de Monitor Dure Geneesmiddelen, waarin de uitgaven en indicaties (voorschrijfmonitor), de vormen van contractering en patiëntervaringen worden beschreven.

Dit leidt ook tot noodzakelijke wijzigingen in het vergoedingen pakket. De “sluis” geeft tijdelijk toegang tot het pakket, met name in de 2^e lijn, en de maatregelen in het GVS in 2017 geven meer marktwerking en concurrentie, wat moet leiden tot lagere prijzen. Mogelijk komt er een prikkel daartoe in de vorm van een afslag per cluster. En daar is ook het Bureau Financiële Arrangementen, dat leidt tot een versterking van de samenwerking met zorgverzekeraars en ziekenhuizen voorafgaand en na onderhandelingen met fabrikanten, en tot decentrale prijsarrangementen voorafgaand aan de opname in het pakket.

Internationale samenwerking wordt gestimuleerd, zeker nu Nederland het voorzitterschap van de EU daarvoor heeft. Onderwerpen als de horizonscan, de uitwisseling van informatie van producten (wat vinden wij er van in de EU), gezamenlijke pakketbeoordelingen via Health Technology Assessment, grensoverschrijdende registries, en gezamenlijke financiële arrangementen.

Ook onderdeel van het beleid is het stimuleren van het ontwikkelen van diagnostica voor 10 miljoen. Het stimuleren van het gebruik van biosimilars. Nederland doet het hierin goed, maar het kan beter. Bij onvoldoende resultaat van gebruik van biosimilars kunnen nadere vergoedingsmaatregelen worden genomen. Maar ook een actieplan voor het Gepast Gebruik van geneesmiddelen. Oneigenlijk en ongewenst gedrag worden in de gaten gehouden door de ACM en de EU. Tevens wordt de toegankelijkheid verbeterd door Adaptive Pathways, zodat veelbelovende indicaties sneller toegang krijgen tot de markt.

Discussie

De Horizonscan van VWS zal in juni verschijnen, waarop alle stakeholders kunnen reageren, in september zal dan een openbare Horizonscan verschijnen. Uitdrukkelijk niet de bedoeling, volgens van Raaij, is een sluis per zorgverzekeraar.

De farmaceutische zorg wordt gemist in de visie. Van Raaij geeft aan dat de visie geschreven is op verandering. Andere projecten zoals farmaceutische zorg lopen gewoon door.

Van Raaij zet in op een 3-eenhied in het ziekenhuis: de medisch specialist, de ziekenhuisapotheker en de ziekenhuisbestuurder om zich te richten op de dure geneesmiddelen. Moet daar niet de patiënt bij? Ja, dan kan volgens van Raaij toegevoegde waarde hebben.

Een monosysteem, de scheiding weghalen tussen de 1^e en 2^e lijns vergoeding, is volgens van Raaij niet aan de orde en heeft geen toekomst. De transitiekosten voor een monosysteem zijn te hoog. Voor de overheveling wordt nu een pas op de plaats gemaakt.

Van Raaij zet ook in op een samenwerking met de farmaceutische industrie, zeker in het kader van de Horizonscan. Het focussen op biosimilars heeft tot gevolg dat de biologicals in zijn geheel, dus ook de innovatieve producten, zullen leiden tot een gezond prijsbeleid. Reumatoloog Boers ziet liever meer strijd dan samenwerking, omdat nu eenmaal altijd sprake is van verschil in belangen. Hij geeft aan dat een patiënt, als deze het zelf moet betalen, 2-3000 euro per jaar wil betalen. Dat is dan een maatschappelijke prijs. Van Raaij roept op tot ideeën voor nieuwe businessmodellen. Het KWF reageert hierop door een nieuw businessmodel in juni 2016 te presenteren.

Het zelfreinigend vermogen van de industrie wordt betwist in de discussie. Er zijn excessen in prijsvorming, maar er is ook een geluid die het opneemt voor de industrie, zij houden zich namelijk aan de wetten die de maatschappij heeft gemaakt. Van Raaij wil niet de kant opgaan van rigoreuze wetgeving. De visie is het benoemen van een trend. Het gaat hier om de houdbaarheid van het systeem. De industrie wordt ook opgeroepen tot maatschappelijke verantwoordelijkheid. Immers, uitgaven aan geneesmiddelen kunnen niet worden besteed aan andere onderdelen in de zorg, bijvoorbeeld handen aan het bed. In de recente jaren waren de kosten per QALY leidend, nu wordt dit als duur beschouwd. Van Raaij geeft echter aan dat de nieuwe prijzen al vaak hoger liggen dan het peil van kosten per QALY. In de EU is dit onderwerp van gesprek en nu al ziet men dat er soms besloten wordt een middel niet te vergoeden.

MDL-arts Mulder hekelt de 1% groei in de ziekenhuizen. Een ziekenhuis dat in het verleden veel kneep, wordt nu gestraft. Erasmus MC heeft een 2-3x zo hoog geneesmiddelen budget dan de VU. Met 1% groei is de absolute groei in Erasmus MC dus hoger dan in de VU.

BvS
FarmaActueel
6/3/16